carmina libraria Franciscus Columna, hypnerotomachia Poliphili

Testo base di riferimento: Venetiis, Aldus Manutius, 1499


Hic mirabilis et novus libellus

Aequandus veterum libris avorum

Quo, quicquid dat in orbe vita toto

Rarum et nobile fertur ac refertur.

5

Tantum fert tibi Crasse gratiarum

Quantum Poliphilo tulit parenti

Vitam Poliphilus dedit, dedisti,

Vitam tu quoque, sed necem repellis.

Nam cum conditus in situ iaceret

10

Lethen iam metuens sibi propinquum

Das hunc gentibus omnibus legendum

Parcis, sed melior parente natum

Proiectum gremio tuo levasti.

Sic nunc contigit huic libro refertque

15

Patrem Poliphilus Iovemque Crassus.

 

 

Anonymi elegia ad lectorem

Candide Polyphilum narrantem somnia lector

      Auscultes somno somnia missa polo.

Non operam perdes, non haec audisse pigebit,

      Tam variis mirum rebus abundat opus.

5

Si gravis et tetricum contemnis erotica rerum

      Nosce precor seriem tam bene dispositam.

Abnuis ac saltemstyluset nova lingua novusque

      Sermo gravis, sophia se rogat aspicias.

Id quoque si renuis geometrica cerne vetusta

10

      Plurima Niliacis disce referta notis.

Hic sunt pyramides, thermae, ingentesque colossi

      Ac obeliscorum forma vetusta patet.

Hic diversa basis fulget diversae columnae

      Illarumque arcus zophora epistylia,

15

Et capita atque trabes et cum quadrante coronae

      Symmetria et quicquid tecta superba facit.

Hic regum cernes exculta palatia, cultus

      Nympharum fontes egregiasque epulas

Hinc bicolor chorea est latronum expressaque tota

20

      In labryntheis vita hominum tenebris.

Hinc lege de triplici quae maiestate Tonantis

      Dicat et in portis egerit ipse tribus.

Polia quae fuerint forma quam culta triumphos

      Inde Iovis spectra quattuor aethereos.

25

Haec praeter varios affectus narrat amoris

      Atque opera et quantum saeviat ille Deus.

Hic cum Vertumno pariter Pomona triumphat

      Lampsacio fiunt hic quoque sacra Deo.

Hic templum est ingens omni perfectius arte

30

      Sacrorum ritus multiplices veterum.

Mox aliud templum vitiatum dentibus aevi

      Cernes, hicque animo plurima grata tuo;

Tartareas sedes, epitaphia multa ratemque

      Qua vehitur Veneris per freta vasta puer.

35

Exhibitosque illi summos reverenter honores

      Omnibus a divis aequora quotquot habent.

Hic hortis pratisque vide distincta Cythaera

      In cuius medio curva theatra patent.

Hicque cupidineum poteris spectare triumphum

40

      Hinc fons et Paphiae forma verenda dea est.

Quae circa tumulum celebratur Adonis amati

      Annua per Venerem Naiadasque leges.

Haec reum series contenta volumine primo,

      Haec nova divini somnia Poliphili.

45

Nata ubi sit, qua stirpe, quibusque parentibus orta

      Polia qui sequitur explicat inde liber.

Et quis condiderit Tarvisii moenia primus

      Hinc seriem longi totus amoris habet.

Postremo ornatus liber est appendice longa

50

      Quam legere ingratum non puto lector erit.

Plurima sunt etiam, piguit sed cuncta referre;

      Accipe quod cornu copia longa dedit.

Ecce iuvat prodestque liber: si temnis utumque

      Non libri culpam, crede sed esse tuam.